نقاط قوت و چالش‌های قانون هوای پاک چیست؟

بر اساس گزارش راس رسیدگی‌های مجلس شورای اسلامی از در میان 56 ماده جان دار در ضابطه هوای تمیز و دین‌طومار فنی آن 22 ماده به‌شکل ضعیف، 17 ماده میانگین و 17 ماده بهتر جاری ساختن بیسون صنعت گردیده‌اند و بیشترین وزن از نظر چگونگی اعمال مرتبط با اجرای ضعیف بوده میباشد (1). اشکار میباشد که در اینگونه قوانینی که ضابطه هوای تمیز به‌تیتر مهم‌ترین کلید حل مورد آلودگی هوا در مرز و بوم اجرای ضعیفی از مجال ثبت داشته، چگونگی هوای شهرهای مرزو بوم نیز شرایط مطلوبی نداشته ‌باشند. جدول 1 تعداد روزهای مرتبط با هر زمان کیفی هوا را در 8 کبیر‌شهر مرزو بوم در طول 3 سال اخیر (مدت 1 فروددین ماه تا 15 اسفندماه) نشانه ‌می دهد. بر پایه ی داده ها اسکرابر صنعتی این جدول افت شاخص چگونگی در اکثر گسترده‌شهرهای کشور ایران به طور کاملً دیده می شود. این شرایط رو به وخامت آلودگی هوا مهم‌ترین شاخص نمایانگر عدم اجرای مناسب ضابطه هوای تمیز میباشد.
در شهر طهران به‌تیتر پایتخت مرزوبوم، در سال 1401 هوای شهر 170 روز از سال کثیف ‌بود و این یعنی شهروندان تهرانی تقریباً نیمی از سال قبل را هوای آلوده و کثیف تنفس کرده‌اند (8). این هوای کثیف به عبارتی‌طور که در گزارش گذشته نیز اشاره شد خسارات و صدمات بسیار متعددی از نگاه بهداشتی، اقتصادی، روحی و خل وچل و اجتماعی در‌پی داراست. در واپسین گزارش وزارت بهداشت، معالجه و یادگرفتن پزشکی، فقط ضرر ناشی از آلاینده ذرات آویزان بر سالم همگانی در سال 1400 چیزی نزدیک به 11/3 میلیارد دلار بوده که 3/7 میلیارد دلار از آن مرتبط با شهر طهران میباشد. بر پایه ی همین گزارش تعداد مرگ‌و‌میر بدون واسطه ناشی از آلاینده ذرات آویزان در میهن در سال 1400، 20837 نفر بوده میباشد (4). به این ترتیب بعدها ضرر و زیان ناشی از آلودگی هوا سال‌به‌سال درحال پیشرفت میباشد و این فیض بی واسطه عدم اجرای مناسب ضابطه هوای منزه می باشد.

مبنی بر توضیحات فوق واضح میباشد که بایستی هر چه سریع‌خیس به سمت اجرای ضابطه هوای منزه پیش رفت، البته مهم ترین گام در‌این مسیر آشنایی درست از دلایل عدم اجرای این ضابطه میباشد. به طور طبیعیً اجرای ضعیف ضابطه هوای تمیز متأثر از عواملی میباشد که می بایست روشن‌سازی گردیده و برای رفع آنان راهکارهایی شناسایی خواهد شد. در گزارش پیشِ رو تمرکز بر تشریح دلایل عدم اجرای ضابطه هوای تمیز میباشد و در همین راستا اشتباهات خویش ضابطه که سبب به عدم اجرای مناسب آن گشته‌اند به شرح تحقیق و برای اصلاح آنان پیشنهاداتی ارائه شود. به عبارتی‌سیرتکامل که در گزارش نصیب پیشین نیز اشاره شد ضوابط و مصوبات متعددی در امر رویا رویی با آلودگی هوا در کشور‌ایران وجود دارا‌هستند که به‌وسیله ارگانهای ذی‌صلاح ثبت می گردند. مجلس شورای اسلامی، هیئت‌ دولت، شورای بهتر گوشه و کنار ‌زیست و کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا ازجمله مراجع مهم اوضاع و احوال‌کننده ضوابط و قانون ها در حوزه کاهش آلودگی هوا می باشند. تا به امروز بیش تر از 40 ضابطه و مصوبه صرفا به وسیله مجلس شورای اسلامی و هیئت دولت در‌این حوزه ثبت ‌گردیده‌اند و سوابق قانونگذاری درین حوزه به بیشتراز 45 سال بر می شود (1). ضابطه هوای منزه واپسین ضابطه در زمینه‌ی آلودگی هواست که در سال 1396 به وسیله مجلس شورای اسلامی ثبت شد و شامل 34 ماده و 39 تبصره بوده و 8 دین‌طومار پایین این ضابطه مصوب ‌میباشد. به این ترتیب بقیه ضوابط و مصوبات نیز در ایفا موفقیت چندانی نداشته‌اند و بایستی به‌نیکی سنجیده شود که استدلال این مورد چیست و چرا با وجود احکام اجرایی گوناگون راجع به رویارویی با معضل آلودگی هوا کماکان شرایط کیفی هوای شهرهای میهن نا مطلوب بوده و سال‌به‌سال نیز حالت رو به وخامت میباشد. یقیناً خطاها مهم درین حوزه وجود داراست و ساختار رویارویی با آلودگی هوا از بُعد حاکمیتی و اجرایی مبتلا ایراداتی میباشد که‌این مورد در طول این گزارش آیتم تحقیق قرار خواهد گرفت.